طبقه بندی زیرحوضه‏ های آبخیز نکارود با استفاده از مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیارۀ TOPSIS, SAW و VIKOR

Authors

سیاوش شایان دانشیار، گروه جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی)، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

علی‌رضا عرب‌عامری دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی)، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

مجتبی یمانی استاد، گروه جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی)، دانشگاه تهران

محمد شریفی‌کیا دانشیار، گروه سنجش از دور، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

Abstract:

تجزیه و تحلیل کمی پارامترهای مورفومتریک ابزار بسیار مفیدی در ارزیابی فرایندهای تشکیل‏دهندۀ فرم زمین، اولویت‏بندی حوضه‏های آبخیز از نظر حساسیت به فرسایش به‌منظور حفاظت از منابع آب و خاک و مدیریت منابع طبیعی در سطح حوضۀ آبخیز است. هدف از این پژوهش، اولویت‏بندی و طبقه‏بندی زیرحوضه‏ها از نظر حساسیت به فرسایش با استفاده از پارامترهای مورفومتریک و روش‏های تصمیم‏گیری چندمعیاره به کمک ابزار GIS و RS است. به این‌منظور ابتدا مدل رقومی ارتفاعی با استفاده از داده‏های فرکانس پایین راداری PALSAR از منطقه تهیه شد، سپس ۱۷ زیرحوضه در محیط ArcGIS10.2 استخراج شد. پس از پیش‌پردازش و آماده‏سازی مدل رقومی ارتفاعی ۱۴ پارامتر مورفومتریک شامل چهار پارامتر مورفومتریک شکلی (ضریب شکل، ضریب کشیدگی، ضریب گردی، ضریب فشردگی)، دو پارامتر خطی (نسبت انشعاب، طول جریان)، پنج پارامتر فضایی (تراکم زهکشی، میزان بافت زهکشی، ثابت نگهداشت آبراهه، فراوانی آبراهه، ضریب نفوذ) و سه پارامتر توپوگرافیک (نسبت ناهمواری، مقدار عددی ناهمواری، شیب) استخراج شد. به‌منظور آنالیز کمی پارامترهای مورفومتریک از مدل‏های تصمیم‌گیری چندمعیارۀ TOPSIS, SAW و VIKOR استفاده شد و در نهایت با استفاده از شاخص‏های درصد تغییرات و شدت تغییرات، مدل‏ها ارزیابی شد. نتایج به‌دست‌آمده از ارزیابی پارامترهای مورفومتریک با استفاده از روش AHP نشان داد پارامترهای نسبت انشعاب، شیب و تراکم زه‏کشی به‌ترتیب با کسب (۲۲۷/۰، ۱۷۴/۰، ۱۳۵/۰) امتیاز بیشترین تأثیر را در فرسایش‏پذیری و هدررفت منابع طبیعی داشته‏اند. ارزیابی مدل‏ها نشان داد مدل VIKOR‏ با دقت بیشتری نسبت به مدل‏های دیگر به اولویت‏بندی و طبقه‏‏بندی زیرحوضه‏ها پرداخته است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مدل برتر، زیرحوضه‏های دو، 15 و 17 به‌ترتیب با کسب (۹۹۴/۰، ۶۴۵/۰، ۶۲۶/۰) امتیاز در وضعیت بحرانی بسیار‏زیاد قرار گرفته‏اند و بقیۀ زیرحوضه‏ها نیز در وضعیت بحرانی زیاد قرار گرفته‏اند و به انجام عملیات آبخیزداری به‌منظور حفاظت از منابع آب و خاک نیاز دارند.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

طبقه¬بندی زیرحوضه¬ها بر اساس پارامتر¬های مورفومتریک با استفاده از تحلیل¬های خوشه¬ای در حوضه¬آبخیز پل¬دوآب شازند

آنالیز مورفومتریک توصیفی کمّی از ویژگیهای هندسی حوضه آبخیز را به منظور درک بهتر شرایط مورفولوژیکی فراهم میکند. این ویژگیها در حوضههای فاقد آمار مهمترین نقش را در برآوردهای هیدرولوژی دارند. تعیین و تشخیص شباهت بین زیرحوضههای آبخیزِ فاقد آمار، با ویژگیهای مورفولوژیک مشابه، کمک میکند که عملیات حفاظت آب و خاک به عنوان روشی برای اجرای هماهنگ در بین زیرحوضهها انجام شود. در تحقیق حاضر، تکنیکه...

full text

پهنه ‏بندی ریسک ‏پذیری سیل با استفاده از روش تصمیم ‏گیری چندمعیارۀ مبتنی بر استدلال شهودی دمپستر- شافر (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز نکارود)

سیل در میان سوانح طبیعی بیشترین خسارت را به بخش‏های مختلف کشور وارد می‏کند و به‏شدت در فعالیت‏های اقتصادی و اجتماعی تأثیر می‏گذارد. حوضة آبخیز نکارود به دلیل خصوصیات خاص محیطی مستعد رخداد سیل‏های متعدد و خطرناکی است. هدف از مطالعة حاضر پهنه‏بندی ریسک‏پذیری حوضة آبخیز نکارود ناشی از سیل با استفاده از روش تصمیم‏گیری چندمعیارة مبتنی بر استدلال شهودی است. برای برطرف‏کردن عدم قطعیت موجود در نظر کارش...

full text

Yazılım Kalitesinin Karşılaştırılmasında TOPSIS VIKOR Yönteminin Uygulanması

full text

استفاده از مدلهای تصمیمگیری چند شاخصهای در رتبهبندی سهام با استفاده از مدل کانسلیم

سرمایه گذاران فردی در مورد چگونگی سرمایه گذاری در دارایی های صندوق تصمیم گیری نمی-کنند، بلکه تنها صندوقی را با توجه به بازده، ریسک، هزینه ها و دیگر عوامل آن، انتخاب می¬کنند. از جمله شاخص های مدنظر سرمایه گذاران در انتخاب صندوق سرمایه گذاری، توجهبه بازدهی و عملکرد آن است. بنابراین سرمایه گذاران به دنبال ابزاری هستند تا با استفاده از آن، قادر به ارزیابی عملکرد صندوق های سرمایه گذاری باشند. هدف مق...

full text

ارزیابی و پهنه بندی خطر ریزش با استفاده از مدل vikor (مطالعه موردی: حوضه آبخیز

ناپایداری دامنهها و ریزشها از خطرات اصلی در مناطق کوهستانی است. حوضه آبخیز آق لاقان چای با داشتن چهره کوهستانی و با توجه به وضعیت زمین شناسی، لیتولوژی و اقلیمی، عمده شرایط لازم جهت شکل گیری حرکات ریزشی را دارد. این پدیده همه ساله موجب به مناطق مسکونی، تخریب راه ارتباطی و رسوبزایی گسترده و پر شدن مخزن سد یامچی و بستر رودخانه از رسوب میشود. بنابراین هدف تحقیق حاضر تهیه نقشه پهنهبندی خطر ریزش...

full text

اولویت بندی سیلخیزی زیرحوضه‌های حوزه آبخیز طالقان با استفاده از تلفیق AHP و TOPSIS

سیل یکی از بلایای طبیعی است که هر ساله در نقاط مختلف جهان باعث خسارات فراوانی می‌گردد. اولویت‌بندی‌ زیرحوضه‌های یک حوزه آبخیز بر اساس پتانسیل سیلخیزی، با هدف تعیین اولویت در سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات مدیریتی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بهینه آبخیزها داشته باشد. در تحقیق حاضر از دو تکنیک AHP و TOPSIS به منظور اولویت بندی زیرحوضه‌های آبخیز طالقان، بر اساس پتانسیل سیلخیزی استفاده شد. معیارهای در نظ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

اکو هیدرولوژی

volume 5 issue 1

pages 69- 83

publication date 2018-03-21

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

اولویت‏بندی پارامترهای مورفومتریک حساسیت به فرسایش زیرحوضه حوضۀ نکارود

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com